БУУнун жана ЕБнин “Жарык шооласы” демилгесинин алкагында зомбулукка кабылган аялдар үчүн кыска мөөнөттүү кризистик борборлор уюштурулду.
Кыргызстанда карантин учурунда үй-бүлөлүк зомбулук фактыларынын саны 65%га өстү. 2019-жылы 24-марттан 24-апрелге чейинки ушул мезгилге салыштырмалуу Бишкек шаарында 100 факты катталса, быйыл 162 факты катталган. Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлигинин бул маалыматтары Бишкек шаарынын комендантына, Жогорку Кеңештин депутаттарына жана КРнын Социалдык өнүктүрүү министрлигине жөнөтүлдү. Зордук-зомбулукка кабылган аялдар жана кыздар үчүн убактылуу кризистик борборлор Spotlight демилгесинин колдоосу менен түзүлгөн. Мындан тышкары, өкмөткө гендердик зомбулукка көп секторлуу реакция (саламаттык сактоо, социалдык кызматтар, юридикалык кызматтар, укук коргоо органдары, юстиция институттары жана гуманитардык агенттиктер аркылуу) алгоритмин жыйынтыктоо үчүн техникалык колдоо көрсөтүлүүдө. Гендердик зомбулук фактылары менен күрөшүү үчүн мобилдик ыкчам топтор да аялдарды колдоо үчүн иштешет. COVID-19 учурунда онлайн психосоциалдык кызматтарды жана кризистик борборлор менен байланышкан ишеним телефондоруна кайрылуу механизмдерин координациялоо боюнча аракеттер көрүлүүдө.
«Көптөгөн аялдар жана кыздар үчүн коркунуч алар коопсуз болушу керек жерде эң чоң. Өз үйлөрүндө. Өкмөттүн, эл аралык өнөктөштөрдүн, жарандык коомдун, жалпыга маалымдоо каражаттарынын жана ар бирибиздин биргелешкен күч-аракети менен COVID-19 пандемиясынын учурунда аялдарга карата зомбулуктун өсүшүн тез арада чечүү зарыл. Күчтүү, туруктуу коом үчүн аялдардын укуктары жана эркиндиктери абдан маанилүү”, – дейт БУУнун Кыргыз Республикасындагы Туруктуу координатору Озонниа Ожиело.
«Биз Кыргызстандагы ушул оор мезгилде үй-бүлөлүк зомбулуктун жана гендердик зомбулуктун көбөйгөнүн көрүп жатабыз, ошондуктан биз бул маселени чечүү үчүн Spotlight демилгесин ыңгайлаштыруудабыз. Кыргызстандагы биздин ишке ашыруучу өнөктөшүбүз болгон Бириккен Улуттар Уюму менен бирге биз зомбулуктан жапа чеккендерге жардам берүү жана аялдар менен кыздар үчүн коопсуз чөйрөнү түзүүгө салым кошуу үчүн жергиликтүү жарандык коом жана өкмөттүк өнөктөштөр менен иштешебиз”, – дейт Евробиримдиктин Кыргызстандагы өкүлү Эдуард. Auer.
Spotlight демилгеси COVID-19 учурунда гендердик жана үй-бүлөлүк зомбулуктун алдын алуу боюнча жарандык коом жетектеген маалымдоо кампаниясын колдойт. Программа жергиликтүү деңгээлде жаштар жана аялдар активисттери тарабынан жүргүзүлүп жаткан COVID-19 контекстинде алдын алуу чаралары боюнча санариптик кампаниялар аркылуу маалымдуулукту жогорулатууга багытталган.
Программа ошондой эле карантиндик чектөөлөр учурунда кызматтарды үзгүлтүксүз, анын ичинде Интернет аркылуу көрсөтүүнү камсыз кылган жаңы форматтарды иштеп чыгуу аркылуу зордук-зомбулуктан жапа чеккен адамдар үчүн жакшыртылган көп секторлуу жана координацияланган кызматтарды көрсөтүүдө Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө көмөк көрсөтүүгө багытталган.
Кризис учурунда аялдардын коопсуз жайларга жетүүсүнө жана негизги кызматтардын үзгүлтүксүздүгүнө басым жасалат жана колдоо көрсөтүлөт. Spotlight демилгеси ошондой эле гендердик зомбулукту улуттук COVID-19 реакциясынын пландарына киргизүүдө өкмөткө колдоо көрсөтүүгө умтулат. Демилге COVID-19 пандемиясынын учурунда аялдарга жана кыздарга карата зомбулукту токтотуу үчүн жакшыраак чечимдерди иштеп чыгуу үчүн Кыргыз Республикасынын Өкмөтү жана жарандык коом менен иштешүүнү улантууда.
2020-жылдын январында Кыргыз Республикасынын Өкмөтү менен өнөктөштүктө ЕБ жана БУУ аялдарга жана кыздарга карата зордук-зомбулуктун бардык түрлөрүн токтотуу боюнча глобалдык Spotlight демилгесинин алкагында көп жылдык өлкө программасын ишке киргизди. Программанын максаты – Кыргызстандагы бардык аялдар жана кыздар, өзгөчө аялуу катмары зордук-зомбулуктан жана зыяндуу адаттардан, анын ичинде жашы жете элек никеге туруудан жана ала качуудан эркин жашаган чөйрөнү түзүү. Программа саясат жана мыйзамдар, институттарды бекемдөө, зомбулуктун алдын алуу, зомбулуктун курмандыктарына кызмат көрсөтүү, сапаттуу маалыматтарды чогултуу жана аялдар кыймылын жана жарандык коомду колдоо жаатындагы комплекстүү чаралардын комплексин камтыйт. Программа БУУнун беш агенттиги (БУУ Аялдар, ЮНФПА, ПРООН, ЮНИСЕФ жана БУУ БКБ) тарабынан БУУнун Кыргыз Республикасындагы Туруктуу координаторунун жалпы көзөмөлүндө ишке ашырылат.
*******
Кошумча маалымат алуу үчүн төмөнкү дарекке кайрылыңыз:
Айпери Алымбекова, «Жарык шооласы» демилгесинин коммуникациялар боюнча адиси
Email почта: aalymbekova@unicef.org
Тел.: +996 777 91 91 43
